آمادگی برای فرج از دعا مهم‌تر است | بررسی آداب انتظار به مناسبت آغاز امامت ولی عصر(عج)

به گزارش شهرآرانیوز؛ نهم ربیع‌الاول که در ادبیات مکتبی ما از آن به غدیر ثانی تعبیر می‌شود، از مناسبت‌های مهم نه‌فقط برای شیعه بلکه برای عالم امکان است، آن‌هم به‌دلیل آغاز امامت موعودی که نجات بشر به دستان عدالت‌گستر اوست، ولی شروع دوران غیبت نیز است؛ عصری که روایات از آن به زمانه فتنه‌ها و زمستان سرد تاریخ یاد کرده‌اند؛ زمستانی که زمینه وصل آن به بهار، به خود ما و اعمالمان بستگی دارد. به‌مناسبت فرارسیدن این روز و نیز در بررسی باید‌های انتظار و تجدیدبیعت با امام عصر (عج)، با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدحسین حسینی‌قمی، استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس مذهبی، گفت‌و‌گو کرده‌ایم.

«غیبت»؛ عصر سخت شبه‌ها و فتنه‌ها

عصر غیبت که با شهادت امام حسن عسکری (ع) و آغاز امامت حضرت مهدی (عج) از نهم ربیع‌الاول آغاز می‌شود، دوران سخت فتنه‌ها و ابتلائات است. امام‌صادق (ع) برای مصونیت شیعیان از شبهات و فتنه‌های این دوران، دعای غریق را توصیه می‌کنند: «یا ا... یا رحمن یا رحیم یا مقلب‌القلوب ثبّت قلبی علی دینک».

در این دعا از خدا می‌خواهیم که دین ما را ثابت بگرداند؛ چون در عصر غیبت، دین و اعتقادات ما هدف تهاجمات مختلف قرار می‌گیرد. به تعبیر روایات، در عصر غیبت دینداری به قدری سخت می‌شود که مؤمنان وقتی می‌خواهند دین خود را ابراز کنند، از ایما و اشاره استفاده می‌کنند و نمی‌توانند آن را به زبان بیاورند!

به یاد امام‌عصر (عج) پناه ببریم

در ورطه سخت ابتلائات و فتنه‌های عصر غیبت، باید به دعا، زیارت و مناجات پناه برد. یکی از راه‌ها، خواندن دعا‌هایی است که به ما آموخته‌اند؛ برای مثال زیارت آل‌یاسین و خواندن نماز امام‌زمان (عج) برای دفع شبهات و ابتلائات مؤثر است، اما از همه مهم‌تر «به یاد امام‌عصر (عج) بودن» است؛ اعتقاد به اینکه اعمال ما به وجود نازنین حضرت حجت (عج) عرضه می‌شود، پس باید کار‌هایی را انجام دهیم که مورد رضایت ایشان است و از آنچه حضرت را آزرده‌خاطر و مکدر می‌کند، دوری کنیم.

شرط اساسی انس با امام عصر (عج)

انس و ارتباط با امام عصر (عج) در عصر غیبت، شروط و الزاماتی دارد. «معرفت» از مهم‌ترین اصول در این باره است. بدون معرفت حتی دیدار و تشرف به محضر حضرت صاحب‌الزمان (عج) به کار ما نمی‌آید. دیدار ما با امام‌زمان (عج) زمانی کارآمد و همراه با عافیت است که رضایت ایشان را تأمین کنیم، نه آنکه خواسته‌های خود را بر رضا و خواست حضرت حجت (عج) ترجیح دهیم؛ چنان‌که در روایات مربوط به عصر ظهور آمده است که پس از ظهور حضرت ولیعصر (عج)، عده‌ای منکر ایشان می‌شوند و امام (ع) را از اهل‌بیت (ع) نمی‌دانند و می‌کوشند که خواسته خود را بر امام (ع) تحمیل کنند!

بینی شیطان را به خاک بمالید

از مهم‌ترین توصیه‌ها و دغدغه‌های امام زمان (عج) برای منتظران، اهتمام به نماز است. از حضرت (عج) روایت است که فرمودند: «هیچ‌چیز مثل نماز، بینی شیطان را به خاک نمی‌مالد. نماز بخوانید تا دماغ شیطان را به خاک بمالید.» یا آنکه می‌فرمایند: «دور باد از رحمت خدا کسی که نماز مغربش را به تأخیر اندازد تا وقتی ستاره‌ها پیدا شوند!» (معمولا چند دقیقه بعد از مغرب، ستاره‌ها در آسمان دیده می‌شوند) و نیز از ایشان است که: «دور است از رحمت خدا کسی که نماز صبحش را به تأخیر بیندازد تا ستاره‌ها پنهان بشوند». توجه به همین یک خواسته و دغدغه، ما را در مسیر انتظار بسیار کمک می‌کند.

تذکر آیت‌ا... بهجت (ره) درباره زیارت جمکران

در دعا برای فرج باید هدف را بدانیم. اغلب ما منتظر امامی هستیم که بیاید و حاجات ما را برطرف کند؛ آیت‌ا... بهجت می‌گفت: اگر از کسانی که در جمکران نماز امام‌زمان (عج) را می‌خوانند، بپرسیم که حاجت شما چیست، هر فردی مشکلاتش را می‌گوید، ولی کسی نمی‌گوید که ما می‌خواهیم حوائج امام (عج) را برطرف کنیم و سرباز امام باشیم.

این یعنی اگر توان این سربازی و اجرای سبکی از زندگی را که برای عصر ظهور توصیف شده است داریم، باید برای فرج دعا کنیم؛ چنان‌که آیت‌ا... بهجت می‌گفت: مهم‌تر از دعا برای فرج امام‌زمان (عج)، دعا برای آمادگی ما برای ظهور امام (عج) است. به‌عبارت بهتر، آمادگی از دعا مهم‌تر است.

آمادگی برای ظهور یعنی چه؟

شاید این سؤال مطرح باشد که آمادگی برای ظهور چیست و چطور ایجاد می‌شود؛ مهم‌ترین ویژگی‌ای که دوران ظهور با آن شناخته می‌شود، ایثار و فداکاری است؛ ایثار مالی، جانی و... چنان‌که در روایات آمده است در آن دوران، ایثار مالی در بالاترین شکل ممکن رقم می‌خورد. آیا ما آماده چنین ایثاری هستیم؟

نقل است شخصی به محضر امام‌باقر (ع) رسید و گلایه کرد که چرا قیام نمی‌کنید؟ ما هزاران شمشیرزن داریم. امام (ع) پرسیدند: «آیا به مرحله‌ای رسیده‌اید که اگر برادر مسلمانتان نیازی داشت، از جیب شما برطرف کند و شما ناراحت نشوید؟». آن فرد عرض کرد: خیر! حضرت باقرالعلوم (ع) فرمودند: «کسی که از مال خود نمی‌گذرد، چطور از جانش برای امام خواهد گذشت؟».

خود را مهیای عدالت مهدوی کنیم

مسئله مهم دیگر در آمادگی برای ظهور، ظرفیت پذیرش و همراهی با عدالت مهدوی است. به فرموده امام‌صادق (ع)، در عصر ظهور عدالت همچون سرما و گرما که به درون خانه‌ها نفوذ می‌کند، وارد خانه‌ها شده، در آنها نفوذ می‌کند؛ آیا ما آماده آن عدالت بی‌نظیر و درک‌ناشده هستیم؟ یا نه، قرار است همچون یهودیانی باشیم که انتظار پیامبر آخرالزمان (ص) را می‌کشیدند، اما چون سیره و سنت و رفتار ایشان را مغایر با خواسته‌های خود دیدند، حضرت را تنها گذاشتند و مسیر دشمنی با ایشان را در پیش گرفتند.

در ادامه حتما بخوانید نگاهی به مفهوم ظهور و آخرالزمان در قرآن

منتظر، حق‌الناس بر گردن ندارد

علاوه‌بر این، امام‌زمان (عج) در هنگام ظهور تلاش می‌کنند حق‌الناس‌ها پرداخت شود و کسی گرفتار حق‌الناس دیگری نباشد و مردم مدیون یکدیگر نباشند؛ برای مثال اگر کسی دیه‌ای به گردن دارد و توان پرداخت نداشته باشد، امام پرداخت می‌کنند: «وَ لَا یَقتَل قَتیل إلا قَضَی عَنهُ دِینهُ» (الامام‌المهدی، ص ۶۳۱). این موضوع خیلی پیام دارد و یادآور این نکته است که ما چقدر به گردن هم حقوقی داریم که حاضر به پرداخت آنها نیستیم، چه برسد که بخواهیم بدهی دیگران را ادا کنیم. اینها نمونه آمادگی‌هایی است که منتظران باید در خود ایجاد کنند.

شروط بیعت با امام زمان (عج)

نهم ربیع الاول عید بیعت با امام زمان (عج) است. باید بدانیم این بیعت چیست و چه کیفیتی دارد. در روایت آمده است امام‌زمان (عج) وقتی ظهور می‌کنند، از یاران خود بیعت می‌گیرند، اما این بیعت شرایطی دارد؛ یعنی حضرت برای کسانی که می‌خواهند با ایشان بیعت کنند، یک سلسله شرط می‌گذارند. در روایتی از امیرالمؤمنین (ع) آمده است که درباره این شرایط فرمودند: «دنبال ربا نباشید!». نمی‌شود کسی یار امام زمان (عج) باشد و رباخوار هم باشد و نیز در شرایط بیعت با حضرت ولیعصر (عج)، حضرت می‌فرمایند: «کلاه سر مسلمان نگذارید!».

منتظر، زاهد است

شرط سوم بیعت با امام مهدی (عج) این است که فرمودند: «لَا تَلعَنُونَ مُوحِدا» َ؛ یعنی پس از بیعت با حضرت (عج)، مؤمنان را دشنام ندهید، شیعه و موحدِ دیگر را لعن نکنید، آبروی یکدیگر را نبرید و... و در شرط چهارم است که «وَ لَا تَلبِسُون الذَّهَبَ وَ لَا الحَرِیرَ و لَا الدِیبَاج»؛ یعنی زندگی شما زاهدانه باشد، از تجمل و اسراف دوری کنید و اهل زهد باشید.

حال بررسی کنیم زندگی‌های ما چقدر با این شروط بیعت و عهد با امام‌عصر (عج)، همراه و به آن نزدیک است و سپس برای بیعت واقعی با حضرت بقیه‌ا... (عج)، آنها را سرلوحه کار قرار دهیم.